nr. 3 – november 2019

Deze editie van Gerōn besteedt in het bijzonder aandacht aan burgerinitiatieven, aan de vrijwillige inzet van mensen los van het klassiek ingebedde organisatiegerichte vrijwilligerswerk. Het is een zoektocht naar wat mensen zelf en gemeenschappen samen kunnen bereiken. Vormen van collectieve acties komen aan bod, met aandacht voor verleden, heden en toekomst, voor duurzaamheid, voor de rol van andere actoren zoals professionals en de overheid, voor succes- en faalfactoren.

Gepubliceerd op: 1 november 2019
Totale lees- en kijktijd: 02:20:44

Redactioneel: Burgerinitiatieven

De omslag van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij heeft tot gevolg dat de overheid zich meer en meer terugtrekt als centrale figuur in de ondersteuning en begeleiding van mensen, ook van kwetsbare burgers. De overheid vraagt iedereen, jong en oud, om meer verantwoordelijkheid op zich te nemen voor het eigen leven en de zorg voor anderen te delen. Men kan inderdaad stellen dat de overheid actief burgerschap top–down stimuleert en steeds meer taken bij de burgers legt. Aan de andere kant komen burgerinitiatieven…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Lieve Vanderleyden, Toon Verlaan
Leestijd: 02:02

Over oude burgercollectieven en burgercollectieven door en voor ouderen

Op velerlei gebied richten burgers collectieven op als correctiemechanisme voor het falen van de staat en de markt. Of de huidige initiatieven veerkrachtige, duurzame instituties zullen blijken, is afhankelijk van een goed historisch begrip van hun werking. Wat zijn burgercollectieven? Verschil tussen commons, instituties voor collectieve actie, en burgerinitiatieven Tegenwoordig wordt de term ‘commons’ heel snel in de mond genomen wanneer burgers samen actie ondernemen, maar eigenlijk hebben we het hier over een heel specifieke vorm van burgerinitiatief. Commons zijn eigenlijk…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Tine De Moor
Leestijd: 11:50

Vergrijzende gemeenschap

Met de toenemende vergrijzing op het platteland wordt van dorpsbewoners verwacht dat zij het platteland leefbaar houden. Op basis van onderzoek wordt hier betoogd dat zowel de vergrijzing zelf als een veranderende dorpsbinding ten koste gaan van het zelforganiserende vermogen van dorpen. Dorpen doen er verstandig aan te zoeken naar nieuwe bronnen van gemeenschap, waarbij ouderen – vooral de ouderen van de toekomst – centraal staan. ‘Met mekoar, veur mekoar’ Meer nog dan de rest van het land, is het platteland…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Lotte Vermeij
Leestijd: 07:21

Burgerinitiatieven en samenwerking: systeemdenken én systeemwenken voor goed beleid

Via een aantal startpunten voor een ‘holisme-in-actie’ en met burgerinitiatieven als leerschool en laboratorium, op weg naar een ideaal van samenwerken tussen overheid, professionals en burgers. Vragen rond burgerinitiatieven Het “ideaal van samenwerken tussen overheid, professionals en burgers” roept tal van interessante vragen op: welke actoren ontbreken er in die samenwerking of zijn nog relevant voor een goed beleid; wat met de rol van bijvoorbeeld ondernemers en onderzoekers en over welke ‘overheid’, ‘professional’ en ‘burger’ hebben we het eigenlijk? Wat is…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Tom Braes
Leestijd: 10:01

Burgerinitiatieven van, voor en door ouderen: enkele praktijkvoorbeelden

In het studiejaar 2016 – 2017 schreven Thom Marselis en Guido Versloot bij hun afstuderen Maatschappelijk werk en Dienstverlening aan de Hogeschool Leiden een scriptie over burgerinitiatieven van ouderen met als titel ‘Gouwe Ouwe, een adviesrapport’. Onderzoeksopzet en vraag Middels een veldonderzoek werden negen initiatiefnemers en zes sociaal werkers uit de regio benaderd met wie in totaal 15 half-gestructureerde interviews en drie groepsdiscussies zijn gehouden. De onderzoeksvraag luidde: Wat zijn de succes- en faalfactoren van burgerinitiatieven van, voor en door ouderen…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Thom Marselis, Guido Versloot, Toon Verlaan
Leestijd: 08:45

Interview met Thijs van Mierlo: Kijk naar wat er al aan krachten en sterke punten in een gemeenschap aanwezig zijn

Thijs van Mierlo is directeur van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken, afgekort LSA, dat 4 jaar geleden werd omgedoopt tot Landelijk Samenwerkingsverband Actieve Bewoners. Hij kwam na zijn afstuderen in de Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht vrij snel terecht bij het Landelijk Samenwerkingsverband, eerst als buurtcoach en later als leidinggevende. Volgens Thijs is het een voordeel dat hij zelf ook opbouwwerker is want zijn hart ligt daar. Hij is getraind in samenlevingsprocessen en wil ervoor zorgen dat de samenleving zoveel…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Lieve Vanderleyden, Toon Verlaan
Leestijd: 14:39

Boekbespreking: Anders denken – anders doen

Ad Pijnenborg & Freya Pijnenborg (2018). Burgers doen het zelf! De zorgcoöperatie Hoogeloon. Amsterdam: Uitgeverij SWP. (157 bladzijden, € 21,00, ISBN 978 90 8850 801 1)  De burgers van Hoogeloon zijn er in geslaagd ouderen in het dorp te laten blijven wonen en er bovendien ook aanvullende zorg en andere diensten op te zetten kort bij de mens, in de eigen habitat. Dit boek beschrijft het proces naar een zelfredzame ouderenzorggemeenschap om daarmee anderen te inspireren en te laten leren…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Mie Moerenhout
Leestijd: 05:19

Duurzame inzetbaarheid van Rijksambtenaren: “ouder worden is eigenlijk best vernieuwend”

Duurzame inzetbaarheid onder ouderen is de laatste tijd een steeds urgenter thema geworden. Ouderen moeten langer doorwerken omdat de pensioenleeftijd verhoogd is en het is minder makkelijk geworden om eerder te stoppen met werken. Over het algemeen heerst het beeld in Nederland dat duurzame inzetbaarheid afneemt naarmate men ouder wordt. Of deze aanname klopt is in dit onderzoek onderzocht onder Rijksambtenaren. Gevolgen van langer doorwerken zijn onduidelijk “Just as globalization and technology changed how people lived and worked, so over the…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Josine van den Elsen
Leestijd: 06:30

Gerongrafiek: Vrijwilligerswerk in de levensloop

Bijna de helft van de Nederlanders van 15 jaar en ouder gaf in 2018 aan zich minstens een keer per jaar ingezet te hebben als vrijwilliger. Drie op de tien zeiden in de vier weken voorafgaand aan het interview nog vrijwilligerswerk te hebben gedaan. Gemiddeld besteedt een vrijwilliger 4,5 uur per week aan vrijwilligerswerk. De groep 35-45-jarigen kent het grootste percentage vrijwilligers. Deze piek hangt samen met de levensfase. Deze groep -veelal jonge ouders - is vooral actief als vrijwilliger…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Hanna van Solinge
Leestijd: 01:00

Urban ageing: prettig en succesvol ouder worden in de stad

Urban ageing is een opkomend domein in de sociale- en gezondheidswetenschappen en heeft implicaties die zeer verreikend zijn, tot over de grenzen van deze disciplines heen. Een belangrijke beleidsimpuls voor urban ageing is het programma age-friendly cities van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Urbanisatie en ouder worden Urban Ageing gaat over ouder worden en ouder zijn in een stedelijke context. Het gaat over het ouder worden van onze samenleving, veelal vergrijzing genoemd, en het wonen in steden. Het begrip ‘stad’ is een rekbaar…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Joost van Hoof
Leestijd: 08:46

Laat mensen met dementie ‘erbij horen’ en integreren in de samenleving

De zorg voor ouderen staat onder druk. Nieuwe technieken worden uitgevonden om met e-health nog meer te kunnen betekenen en tegelijkertijd het tekort aan arbeidskrachten op te vangen. Maar de grootste vernieuwing zit niet in technologische of digitale innovaties. Een samenleving waarin leven met een beperking geen aanleiding is voor exclusie. Dat is mijn droom. Hoog tijd voor een paradigmashift in de ouderenzorg.  Ouderen waarderen De ouderenzorg is nu voornamelijk georganiseerd rondom de ziekte. Op die manier worden verpleeghuizen gebouwd…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Laurent de Vries
Leestijd: 08:57

Een slimme woonwijk voor gezonder leven

In meerdere woonwijken is de toename van het aantal kwetsbare ouderen evident; tevens blijkt dat er steeds minder mensen in staat zijn om hun medebewoners bij te staan. In het huidige wonen met zorg heeft de technologische vooruitgang reeds aanwijsbaar zijn intrede gedaan. De tijd is rijp om deze technologie nu ook op wijkniveau toe te passen ten behoeve van ouderen. Een wijk voor kwetsbare ouderen In meerdere woonwijken is de toename van het aantal kwetsbare ouderen evident; tevens blijkt dat…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Masi Mohammadi
Leestijd: 08:22

De betekenisvolle activiteiten methode voor bewoners van woonzorgcentra

Van zodra we opstaan tot we gaan slapen, zijn we ‘bezig’. Of de activiteiten die we uitvoeren nu noodzakelijk zijn, nut hebben of louter plezier bieden, ze geven betekenis aan ons dagelijkse leven. Dat geldt voor iedereen, maar zeker ook voor bewoners van woonzorgcentra (WZC). Betekenisvolle activiteiten spelen immers een belangrijke rol in het bevorderen van hun levenskwaliteit, levenszin en gezondheid. Tot voor kort was er weinig op onderzoek gebaseerde kennis over betekenisvolle activiteiten in Vlaamse WZC en ontbrak er…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Elise Cornelis, Ruben Vanbosseghem, Valerie Desmet, Patricia de Vriendt
Leestijd: 07:58

Blijf Actief Thuis: Van ‘zorgen voor…’ naar ‘zorgen dat…’

Innovatieve en toekomstbestendige zorgverlening voor ouderen thuis wordt vaak in verband gebracht met gezondheid, gezond gedrag en zelfredzaamheid. Echter, de dagelijkse zorgpraktijk wordt nog veelal gekenmerkt door een focus op ziekte, beperkingen en taakgericht handelen. Binnen het zorgconcept ‘Reablement’ staat het versterken van de eigen regie en zelfredzaamheid van de cliënt centraal. Het scholingsprogramma ‘Blijf Actief Thuis’ helpt om dit concept in Nederland gestalte te geven. Thuis blijven wonen met behulp van thuiszorg Door de vergrijzing en de stijgende levensverwachting zijn…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Teuni Rooijackers, Maria Wetzels, Silke Metzelthin
Leestijd: 07:21

Column: Oud en wijs

Ik herinner me rond mijn twintigste een gesprek in de vriendenkring, over het leven in het algemeen en wat wij er mee wilden, met veel rode wijn en de Woodstock-LP op de achtergrond.  Wat geluk betekende, en hoe we zelf gelukkig konden worden. Het staat me nog bij dat ik op dat moment zei: ‘Ik hoef niet per se gelukkig te worden, ik wil wijs worden.’  Dat was jeugdige overmoed, zeg ik achteraf. Maar nu ik zelf op de drempel…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Frits de Lange
Leestijd: 02:27

Professionals van de toekomst weten minder over ouderen dan gehoopt

We gaan ervan uit dat (zorg-)professionals die dagelijks in contact staan met oudere mensen over goede kennis beschikken over deze groep mensen. Echter, in de realiteit blijkt deze kennis bij de (zorg-)professionals van de toekomst minder goed dan gehoopt. Mede vanwege de vergrijzing komen professionals uit diverse domeinen in toenemende mate in contact met oudere mensen. Het is van belang dat oudere mensen zich prettig voelen bij deze professionals. Helaas blijkt dat bij professionals regelmatig ‘ageisme’ of ‘leeftijdsdiscriminatie’ voorkomt. Dit uit…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Sanne van Kessel, Eric Schoenmakers
Leestijd: 11:31

LASA: Sociaaleconomische ongelijkheid in informele zorg

Ouderen dienen vaker een beroep te doen op hun sociaal netwerk voor de benodigde zorg. Dat is wellicht niet voor iedereen mogelijk. Dit onderzoek gaat na of er sprake is van opleidingsverschillen in het gebruik van informele zorg bij 75-85-jarigen in 2006 en 2016, vóór en na de invoering van de Wet langdurige zorg (Wlz). De resultaten impliceren dat vooral laagopgeleiden afhankelijk zijn van informele zorg, terwijl midden en hoogopgeleiden particulier betaalde zorg kunnen inzetten. Veranderende langdurige zorg en sociaaleconomische ongelijkheid…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Lynn Colder, Marjolein Broese van Groenou
Leestijd: 07:09

Boekbespreking: Gewonnen Jaren – Heldere inzichten over hoe wij ouder worden

Dorly Deeg (2019). Gewonnen jaren. Heldere inzichten over hoe wij ouder worden. Amsterdam: Ambo/Anthos (336 pagina’s, € 22,99, ISBN: 978 90 263 38021)  De eminente gerontoloog, professor Dorly Deeg, zelf bijna 70 nu, heeft een belangrijk publieksboek geschreven. Ze belooft veel: heldere inzichten over hoe we ouder worden. Het hangt vooral van de verwachtingen van de lezer af of deze belofte wordt ingevuld. Voor mij werden de hooggespannen verwachtingen het beste waargemaakt in de hoofdstukken waar ze uitgebreid ingaat over…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Marcel Olde Rikkert
Leestijd: 05:54

Gesignaleerd

De relatie: persoonlijk contact als basis voor waardevolle zorg Audry van Vulpen & Pieter Verdoorn. Amsterdam: Uitgeverij SWP. ISBN: 978-90-8850-875-2, 158 pagina’s, € 19,00. In het sociaal domein en in de zorg staan de menselijke maat en het persoonlijk contact steeds meer onder druk. De laatste decennia bedreigen procedures en regelzucht basale behoeften als gezien en gehoord worden, aansluiten en afstemmen. Dit ervaren zowel de mensen die zorg of ondersteuning vragen als degenen die het bieden. Dit boek pleit daarom…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Auteur: Redactie
Leestijd: 03:37

Gedicht Ingmar Heytze

Achter de schutting   Je was kind en alles was er, weet je nog, bijna niemand was dood en je was zo klein als de wereld om je heen, drie straten en een schoolplein, de geheime plek in de bosrand, jouw boom, het parkje met de groene schaduwen achter de heg, alles was er en het zou er altijd zijn want niemand kwam op het idee daar iets aan te veranderen en je weet ook nu niet meer hoe alle…

Lees meer
Gepubliceerd op: 1 november 2019
Leestijd: 01:15