nr. 1 – maart 2020

Wat is Geluk? Het blijkt lastig om daar een eenduidige definitie van te geven. Waar het voor de een gaat om een kortstondige emotie, betekent het voor de ander juist een gevoel over een langere periode, ook wel omschreven als levensvoldoening. In dit nummer van Geron bekijken we geluk vanuit verschillende invalshoeken. Hoe gelukkig zijn ouderen en welke factoren dragen bij tot hun geluksgevoel?

Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Totale lees- en kijktijd: 02:43:26

Redactioneel: Geluk

In deze editie van Gerōn besteden we bijzondere aandacht aan het begrip ‘geluk’. Dat ons aller geluk en gezondheid zou worden bedreigd door een pandemie ten gevolge van het Coronavirus, kon niemand begin 2020 vermoeden. Iedere burger, groot en klein, jong en oud, wordt hiermee nu en de komende tijd geconfronteerd, wat bijdraagt aan het besef dat ons geluk kwetsbaar is. Dat besef zal door de lezer zeker meegenomen worden bij het lezen van artikelen rondom geluk in deze editie.…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Lieve Vanderleyden, Franka Bakker
Leestijd: 03:03

Wat heet geluk, hoe bepalen we hoe gelukkig we zijn en hoe gelukkig is de oude dag?

Het woord ‘geluk’ heeft verschillende betekenissen die vaak door elkaar worden gebruikt. Er is veel energie gestoken in het uitzuiveren van die betekenissen. Op basis daarvan kunnen we nu gerichter denken over geluk. In dit artikel wordt geluk gedefinieerd als ’levensvoldoening’ en onderscheiden van andere kwaliteiten van leven. De oordeelsvorming over geluk blijkt meer een kwestie te zijn van gevoelsmatige ervaring dan van verstandelijke vergelijking en daarmee meer te berusten op bevrediging van universeel menselijke behoeften dan van cultureel variabele…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Ruut Veenhoven
Leestijd: 12:58

Is geluksbeleid zinvol?

Kan de overheid bijdragen aan geluk of is het iets persoonlijks waar zij zich niet mee moet bemoeien? De overheid is geen geluksmachine, zei Mark Rutte ooit, om daar op zijn kenmerkende wijze later weer op terug te komen. Want, zo laten verschillende studies van het Sociaal en Cultureel Planbureau zien, de overheid draagt wel degelijk indirect bij - via onderwijs, zorg en andere voorzieningen - aan het geluk van mensen in verschillende levensfasen. Hoe zit dat in de latere…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Crétien Van Campen
Leestijd: 06:11

Samen werken aan leefplezier in het verpleeghuis

In het project ‘Leefplezierplan voor de zorg’ verkende Leyden Academy samen met elf zorgorganisaties wat er gebeurt als je het leefplezier van individuele bewoners als vertrekpunt neemt voor persoonsgerichte zorg en narratieve verantwoording. Wat is goede zorg voor ouderen? In Nederland richt de langdurige zorg zich vooral op de ziekten en beperkingen van bewoners van verpleeghuizen en wat zij nodig hebben om in leven te blijven (behoeftegerichte zorg). In dit verband wordt 'goede zorg' omschreven als het professioneel omgaan met deze…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Josanne Huijg, Niels Bartels
Leestijd: 15:26

Interview met Lieven Annemans: Het ABC van een gelukkig leven

Professor Dr. Lieven Annemans, verbonden aan de faculteit Geneeskunde van de Universiteit Gent, is gezondheids- en welzijnseconoom en bestrijkt hiermede een zeer breed onderzoeksterrein. Hij is onder meer auteur van de boeken ‘Health economics for non economists’ (2018), ‘De prijs van uw gezondheid – is onze gezondheidszorg in gevaar?’ (2014) en ‘Je geld of je leven in de gezondheidszorg’ (2016). De laatste tijd besteedt hij veel aandacht aan het geluk van mensen. Hij heeft zich meer en meer omgeschoold tot…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Lieve Vanderleyden, Mie Moerenhout
Leestijd: 15:48

Column: Voelen dat je leeft

Ook al ben ik niet een groot zeiler, ik vind zeilen een prachtig beeld voor het leven. Ik hang namelijk nogal aan zelfsturing. Dus heb ik ‘stuurmanskunst’ nodig, moet ik soms ‘laveren’ om ‘koers’ te kunnen houden en mijn zeilen zetten naar wind en golven, wil ik mijn bestemming bereiken.  Ook de zenmeester Dōgen (1200 – 1253) herkende zich in het beeld van het levensbootje. Maar hij buigt de metafoor in een onvermoede richting:   "Leven is als iemand die…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Frits de Lange
Leestijd: 02:00

Gerongrafiek: Tevreden met pensioen

Nederlanders behoren tot de gelukkigste mensen ter wereld. In het World Happiness Report, een jaarlijks door de VN samengestelde lijst die aangeeft hoe gelukkig de gemiddelde inwoner van landen van de wereld is, stond Nederland in 2019 op de vijfde plaats met een score van 7,49. Finland (met een score van 7,77) staat in 2019 bovenaan en Zuid-Soedan (2,85) staat onder aan de lijst. Het puntentotaal per land is de som van scores voor welvaart, sociale verbondenheid, levensverwachting en keuzevrijheid van de burgers. Geluk op individueel niveau wordt…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Hanna van Solinge
Leestijd: 01:02

Belgen en hun pensioen. Langer werken of bijklussen: een noodzaak?

De Belgische pensioenen zijn bij de laagste van Europa, wordt geregeld beweerd. Maar klopt dat ook? En in welke mate zou langer werken of bijklussen een oplossing kunnen bieden voor zij die het moeilijk hebben?  Lage pensioenen in België? De verhoging van de pensioenen was een van de belangrijke thema’s bij de verkiezingen in België in 2019, en ook tijdens de formatiegesprekken dook het voorstel geregeld op. De Belgische pensioenen zouden immers bij de laagste in West-Europa horen, en de…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Wouter De Tavernier
Leestijd: 08:21

Waarom willen singles later met pensioen?

Een steeds grotere groep oudere werknemers is single. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat singles later met pensioen gaan dan werknemers met een partner, maar er is weinig bekend over de redenen hiervoor. Er wordt vaak verondersteld dat de financiële situatie van singles minder positief is en dat dit een rol zou kunnen spelen bij de beslissing om met pensioen te gaan. Willen singles inderdaad om financiële redenen later met pensioen? Of spelen ook andere factoren een rol? Pensionering van werknemers met…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Maria Eismann
Leestijd: 06:10

Oratieboekbespreking: Zelfmanagement en duurzame inzetbaarheid van werkenden

Annet de Lange (2019). Psychologische perspectieven op zelfmanagement en duurzame inzetbaarheid van werkenden tijdens de levensloop. Open Universiteit in samenwerking met HAN_University of Applied Sciences (ISBN/EAN: 978-94-92739-53-7) Te downloaden via https://www.ou.nl/documents/40554/724769/Oratieboek_Annet_de_Lange_DEFversie_191101.pdf/ad66d95d-7f46-9c8d-3a13-84d400416900   Annet de Lange is per 1 september 2018 benoemd tot bijzonder hoogleraar ‘Succesvol ouder worden op het werk’ bij de Open Universiteit. Haar oratie was op 1 november 2019 bij de Open Universiteit in Heerlen. Onder meer door achterblijvende geboortecijfers, een hogere levensverwachting en een stijgende pensioenleeftijd is…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Arie Stolk
Leestijd: 04:39

Ouder en ondernemend omzien naar elkaar in ParkEntree

Terwijl woonprojecten voor senioren anno 2020 nog maar mondjesmaat van de grond komen, praten ze in Schiedam na vijf jaar ontwikkelen en bouwen voor deze doelgroep inmiddels over ‘lessons learned’. Waar moet je bij projecten voor senioren op inzetten? Hoe belangrijk is zorg? Hoe faciliteer je ontmoeting? Nu de bewoners hun intrek hebben genomen, maken we de balans op. Seniorenstad een eigenzinnig dorp In 2004 schreef Ruben van Gogh een gedicht met als titel Suncity (zie kader). Dat deed hij ter…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Alex Sievers
Leestijd: 08:48

Beter af met particuliere woonzorg?

Het aantal initiatieven van ondernemers in de particuliere woonzorg voor ouderen neemt de laatste jaren toe. Particuliere woonzorg wordt vaak gerealiseerd in bestaand vastgoed: een monumentale villa of schoolgebouw waar ouderen volledig verzorgd kunnen wonen. Welke ouderen wonen daar en waarom, wat kost het hen en wat levert het hen op?  Bemiddeld en zorgbehoevend Een dame loopt met haar boodschappen op de rollator het voormalig schoolgebouw binnen, waar zij een smaakvol ingericht appartement bewoont. In de tuin van een zorgcentrum…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Inger Plaisier, Maaike den Draak
Leestijd: 07:28

Onderzoek woonwensen van senioren: Hoe willen senioren wonen?

De meeste senioren wonen niet in een woning die geschikt is voor zorg op de oude dag. Maar hoe willen senioren wonen? Wat is voor hen de ideale woning om oud in te worden? Seniorenorganisatie KBO-PCOB onderzocht hoe ouderen zich voorbereiden op hun woontoekomst door het onderzoek Woonwensen van senioren.  Doel onderzoek Doel van het onderzoek was het ophalen van verhalen, meningen, wensen en signalen van senioren uit de KBO-PCOB-achterban. KBO-PCOB wil op basis hiervan bijdragen aan het agenderen van…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Abigaël van Koerten
Leestijd: 08:25

Versterking van veerkracht van oudere migranten: een cultuursensitieve interventie

‘Op weg met Veerkracht’ is een nieuw cultuursensitief interventieprogramma, ontwikkeld door de Geneeskundige en Gezondheidsdienst (GGD) Amsterdam samen met oudere migranten. Doel hiervan is oudere migranten te versterken in hun veerkracht middels onder meer positief denken, assertiviteitsoefeningen en het ondernemen van plezierige activiteiten. In dit artikel beschrijven we de resultaten van de effect- en procesevaluatie van dit programma.  Aanleiding en ontwikkeling van ‘Op weg met veerkracht’ Verschillende studies laten zien dat ouderen met een migratieachtergrond op tal van levensdomeinen slechter…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Fatima El Fakiri, Els Weerstra
Leestijd: 12:33

Verleiden tot het ondernemen van plezierige activiteiten

Een substantiële groep (kwetsbare) ouderen wil graag méér participeren in de samenleving. Dit vermindert ook de kans op isolement. Participatie van de oudere kan worden bevorderd door activiteiten te ondernemen die de oudere plezierig vindt. Gebrek aan activiteiten hangt samen met uiteenlopende factoren zoals verminderde mobiliteit of het verkleinen van het sociaal netwerk. Deze studie onderzoekt de effectiviteit van de methode Plezierige Activiteiten (PA) bij kwetsbare ouderen. Hierin komt naar voren dat de begeleider een belangrijke rol speelt in het…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Marlies van Bemmel, Wendy Kemper, Marian Adriaansen
Leestijd: 08:04

Tien jaar ervaring met gerontopsychologie voor thuiswonende 60-plussers vanuit lokale dienstencentra in Gent

Begin 2009 startte in Gent een pilootproject waarbij de oudere niet langer naar de psycholoog werd gebracht, maar de psycholoog zich vestigde waar ouderen komen, de lokale dienstencentra. Na 10 jaar is deze hulpverlening verankerd en uitgebreid naar heel Gent. Als psychologe maak ik hier de balans op: Wat betekent psychologische hulp voor thuiswonende 60-plussers? Met welke psychologische uitdagingen worden ze geconfronteerd? Hoe kan een psycholoog hen daarin helpen? Psychologische hulp voor ouderen, een taboe? Een vacature voor ouderenpsycholoog als vertrekpunt…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Els Aerssens
Leestijd: 08:48

Online wijkplatformen voor ouderen: kansen en uitdagingen

Online wijkplatformen worden op veel plaatsen in het land geïntroduceerd. Deze platformen hebben de potentie om thuiswonende ouderen lokaal meer te laten te participeren en om in wijken vraag en aanbod van inwoners bij elkaar te brengen. De implementatie van dergelijke wijkplatformen verloopt echter niet zonder slag of stoot. Onderzoekers van Zuyd Hogeschool brachten gemeenten, zorg- en welzijnsprofessionals, ondernemers en wijkbewoners van diverse initiatieven bij elkaar om samen de belemmerende en bevorderende factoren bij de implementatie van online wijkplatformen in…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Sarah Willard, Erik Van Rossum, Marieke Spreeuwenberg, Luc de Witte
Leestijd: 09:23

Bevordering van de hersengezondheid om dementie te voorkomen: een nieuwe uitdaging

Stijgende dementiecijfers worden veelal als onontkoombaar voorgesteld, als een niet te vermijden ontwikkeling. Een veelgehoorde opmerking is “Ik zal het vast ook krijgen, het zit namelijk bij mij in de familie”, niet wetende dat minder dan 10% van de ziektegevallen genetisch bepaald is en dit ‘familie-fenomeen’ waarschijnlijk het effect is van steeds ouder wordende familieleden. Terwijl de afgelopen tien jaar epidemiologisch onderzoek aangeeft, dat deze onontkoombaarheid niet het geval is. Er is wel degelijk wat te doen om het risico…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Jan Steyaert, Kay Deckers
Leestijd: 08:29

LASA: Man/vrouw verschillen in fysieke veroudering

Adequaat fysiek functioneren is een belangrijk onderdeel van gezond ouder worden. Uit eerder onderzoek blijkt dat oudere vrouwen minder goed presteren op fysieke functietesten dan mannen. Er is echter nog geen duidelijk inzicht in het verloop van dit man/vrouw verschil gedurende veroudering. Daarnaast is nog niet eerder onderzocht of er risicogroepen zijn waar vrouwen extra in het nadeel zijn en of er generatieverschillen zijn. Dit zijn belangrijke eerste stappen in onderzoek naar het identificeren van sekse-specifieke factoren die van invloed…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Lena D. Sialino, Laura A. Schaap, Sandra H. van Oostrom, W. M. Monique Verschuren, Marjolein Visser, Hanneke A. H. Wijnhoven
Leestijd: 07:47

Gedicht Lucebert

DE ZEER OUDE ZINGT   er is niet meer bij weinig noch is er minder nog is onzeker wat er was wat wordt wordt willoos eerst als het is is het ernst het herinnert zich heilloos en blijft ijlings alles van waarde is weerloos wordt van aanraakbaarheid rijk en aan alles gelijk als het hart van de tijd als het hart van de tijd   Lucebert Uit: Verzamelde gedichten De Bezige Bij, Amsterdam 2002   De keuze voor het gedicht…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Leestijd: 00:31

Gesignaleerd

Mantelzorg en werk in balans Deirdre Beneken genaamd Kolmer (red.), Christine Kliphuis, Kitty Martens en Erik Visser. Bussum: Uitgeverij Coutinho bv. ISBN: 978-90-4690-688-0, 86 pagina’s, € 15,50.   Werk en zorg horen beide bij het leven. Hoe creëert een werkende mantelzorger een goede balans tussen arbeid en zorg, tussen werk en privé? Wat kunnen professionals doen die in contact komen met de werkende mantelzorger en wat kan de werkgever betekenen? Mantelzorg in combinatie met betaalde arbeid staat centraal deze uitgave.…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Leestijd: 04:18

Boekbespreking: Het Geheim van de Schildpad

David van Bodegom (2019). Het geheim van de schildpad - wat dieren ons leren over lang leven. Atlas Contact, 176 blz., 19.99 euro, ISBN-nummer: 9789045038933.  ‘Ik doe het best goed’, zei mij moeder trots. Ze wees mij op een interview met David van Bodegom in De Volkskrant over zijn boek Het geheim van de schildpad – Wat dieren ons leren over lang leven. ‘Lees maar: we zijn gemaakt om te scharrelen!’. Mijn moeder heeft een hele grote tuin waar ze…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20 maart 2020
Auteur: Debby Lager
Leestijd: 03:14