In deze editie van Geron richten we ons op de ouderenzorg in verschillende landen. Hierbij zoeken we de onderliggende paradigma’s van de ouderenzorg en duiden hoe deze gevormd zijn door een historische en sociaal-culturele context, die in verschillende landen divers kunnen zijn. In verschillende artikelen kijken we naar wat we in Nederland en Vlaanderen van zouden kunnen leren voor de Nederlandse en Vlaamse context.
Ghana
Sjaak van der Geest beschrijft de omgang met ouderen in verschillende culturen. Op basis van uitgebreid veldwerk in Ghana geeft hij weer hoe oud worden daar verschillend wordt beleefd en draagt hij reciprociteit aan als belangrijkste verklarend concept hierin. Ook in dit land staat de ouderenzorg onder druk. De prioriteiten zijn verschoven. Niet in de oudste, maar in de jongste generatie wordt geinvesteerd door ouders die naar de stad of het buitenland trekken en hun kroost achterlaten bij de oudsten. Dit roept de vraag op: wie gaat er straks voor deze ouderen zorgen?
Scandinavië
Henk Nies neemt ons mee naar de zorg voor ouderen in de noordelijke landen van Europa: Denemarken, Finland, Noorwegen en Zweden. Naast de vele overeenkomsten met de Nederlandse situatie zijn er ook verschillen, met name in de manier waarop de zorg voor ouderen is ingericht. En hoewel de gegevens uit verschillende landen niet zonder meer met elkaar te vergelijken zijn, biedt dit artikel interessante ervaringen en inzichten die zeker kunnen meehelpen bij de overdenkingen en keuzes die wij in Nederland en België moeten maken voor het realiseren van een stabiele zorg voor onze ouderen, nu en in de toekomst.
Wat een vergelijking ons kan leren, is dat veel van onze vanzelfsprekendheden niet vanzelfsprekend zijn. Aan dat leren, het verkrijgen van dat inzicht èn meer kennis over hoe het buiten ons land gaat, levert dit prettig geschreven artikel een zeer boeiende bijdrage!
Ethiopië
Ephrem Baraki Tesfay neemt ons mee naar een land waarin gemeenschapszorg in de cultuur verweven zit: Ethiopië. Hier vormen ouderen, met hun levenswijsheid, het hart van de samenleving; waar een formeel zorgsysteem ontbreekt, zorgt de gemeenschap voor hun ouderen. Door maatschappelijke veranderingen, burgeroorlogen en etnische spanningen staat de gezondheidszorg en de zorg voor ouderen in Ethiopië onder druk. Er wordt gezocht naar evenwicht tussen zorg in steden en op het platteland en ook tussen de introductie van intramurale zorg en het voorkomen van commercialisering. Met de grootste ouderenpopulatie in de regio, is ook hier sprake van vergrijzing. De lezer kan zien hoe families en gemeenschappen elkaar in de zorg voor ouderen blijven ondersteunen, waarbij ouderen niet alleen zorg ontvangen, maar deel blijven uitmaken van de gemeenschap. Verbondenheid met elkaar staat hierbij centraal.
Vergrijzing is overal een grote uitdaging
Uit deze kleine ‘wereldreis’ wordt duidelijk dat veel landen worstelen met sociaal-maatschappelijke veranderingen die de omgang met vergrijzing tot een grote uitdaging maken. Ook al is er een wens dat jongere generaties voor hun ouderen te zorgen, de praktijk leert dat dit geen gemakkelijke opgave is. Vanuit de eigen cultuur worden oplossingen gezocht. In het ene land kijkt men nadrukkelijk naar de overheid, elders ligt het accent op intergenerationele gemeenschappen. Het stemt tot nadenken over de rol van de overheid en de rol van gemeenschappen, en vooral over de positie van ouderen in Nederland en België.
Naast deze thematische artikelen zijn er weer mooie bijdragen binnen de domeinen gezondheid & zorg, wonen & mobiliteit, participatie & ontwikkeling, arbeid & inkomen. Stuk voor stuk artikelen die lezers inspireren en ertoe aanzetten de wereld van de ouderen beter te leren kennen en te begrijpen.