De identiteitskaart
AGE Platform Europe is een Europees netwerk van non-profitorganisaties van en voor 50-plussers (http://www.age-platform.eu). Het netwerk heeft tot doel de belangen van de 200 miljoen 50-plussers in de Europese Unie (EU) te behartigen. Ook wil AGE het maatschappelijk bewustzijn stimuleren over thema’s die belangrijk zijn voor ouderen. Het gaat onder meer om kwesties als leeftijdsdiscriminatie, tewerkstelling van oudere werknemers, actief ouder worden, sociale bescherming, pensioenhervormingen, sociale integratie, gezondheid, ouderenmishandeling, intergenerationele solidariteit, toegankelijkheid van het openbaar vervoer en de bebouwde omgeving, en digitale technologieën (ICT).
De organisatie probeert oudere volwassenen een stem te geven in de beleidsdebatten op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau. Daarnaast biedt AGE de Europese lidorganisaties een platform voor de uitwisseling van ervaringen en beste praktijken. Ook informeert ze oudere volwassenen over hun rechten als EU-burger of ingezetene en over EU-beleidsvormingsprocessen en recente EU-beleidsontwikkeling. In de huidige context van snelle politieke veranderingen vindt AGE het belangrijk om zo inclusief mogelijk te zijn voor ouderengemeenschappen in de hele EU, evenals in landen van de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA). AGE streeft ernaar om in de komende jaren het lidmaatschap uit te breiden om meer oudere burgers in staat te stellen actief deel te nemen aan de beleidsontwikkelingen van de Europese Unie, de Verenigde Naties en de Raad van Europa die voor hen relevant zijn.
AGE informeert haar leden en andere geïnteresseerden via de website (AGE Platform, 2023) en de maandelijkse nieuwsbrief (AGE Platform, 2023). De nieuwsbrief CoverAGE (beschikbaar in het Engels) geeft een overzicht van AGE-werk en van recent EU- en internationaal nieuws. De nieuwsbrief bevat ook goede praktijkvoorbeelden, een selectie van aankomende evenementen en projectoproepen.
Een samenleving voor alle leeftijden
AGE Platform Europe werd opgericht in januari 2001 als gevolg van overleg over hoe de samenwerking tussen ouderenorganisaties op EU-niveau kan worden verbeterd en versterkt. Het lidmaatschap staat open voor Europese, nationale en regionale ouderenorganisaties zonder winstoogmerk. Het gaat in concreto om 111 organisaties en non-profitorganisaties die diensten verlenen aan ouderen of actief zijn op het gebied van veroudering, gevestigd in 26 Europese landen.
Het motto van AGE is ‘Een samenleving voor alle leeftijden’ (Society for all ages). AGE maakt dat concreet door te ijveren voor een inclusieve samenleving, gebaseerd op welzijn voor iedereen, solidariteit tussen generaties en het recht om van het leven te genieten, deel te nemen aan en bij te dragen aan de samenleving. En dat alles met respect voor de rechten en verantwoordelijkheden van elke persoon. De kernwaarden van AGE zijn:
- Eerbiediging van de menselijke waardigheid en mensenrechten, vrijheid, democratie, gelijkheid en de rechtsstaat;
- Mensenrechten en waardigheid nemen niet af met de leeftijd en moeten gedurende de hele levensloop van elk individu worden gerespecteerd;
- Ouderen zijn in staat voor zichzelf op te komen. Elke oudere moet worden ondersteund en aangemoedigd om namens zichzelf te spreken als de ultieme experts van hun eigen leven;
- Oudere vrouwen en mannen zijn een hulpbron voor onze samenlevingen door hun bijdragen via werk, vrijwilligerswerk, informele zorg, creativiteit, ervaring en als consument;
- Intergenerationele solidariteit versterkt inclusie en rechtvaardigheid tussen generaties. Ieders ervaringen, gevoeligheden en verwachtingen moeten worden gerespecteerd;
- Leeftijdsvriendelijke omgevingen zijn essentieel voor rechtvaardige en inclusieve gemeenschappen voor alle leeftijden.
De organisatiestructuur
AGE Platform Europe wordt bestuurd door de Algemene Vergadering(General Assembly) , bestaande uit alle leden van AGE. De leden van de Algemene Vergadering verkiezen hun vertegenwoordigers voor het Dagelijks Bestuur (executive committee) en de Raad van Bestuur (council of administration). De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de uitvoering van het door de Algemene Vergadering vastgestelde werkprogramma, de voorbereiding van de jaarlijkse begroting en van de beleidsbeslissingen. De raad onderzoekt ook de kandidatuurdossiers van effectieve leden of anderen. Dat doet ze op basis van het voorstel dat uitgewerkt is door de Accreditatiecommissie. De leden van de Raad van Bestuur vertegenwoordigen elk een van de Europese landen, de Europese organisaties (Fédération Internationale des Associations de Personnes Âgées (FIAPA), European Senior Organisation (ESO), European Seniors Union (ESU), Nordic Older Peoples Organisation (NOPO) en de Europese ouderenfederaties (European Ageing Network (EAN) en Older Women’s Network Europe (OWN Europe). Ze worden gekozen tijdens een Algemene Vergadering door de organisaties van hun land.
De leden van het Dagelijks Bestuurzijn verantwoordelijk voor de sturing en opvolging van het beleid, voor de dagelijkse leiding van het Platform en voor het personeelsmanagement. De inhoudelijke voorbereiding van het beleid, het denk- en discussiewerk, gebeurt in volgende Task Forces:
- Leeftijdsvriendelijke omgevingen en toegankelijkheid;
- Werkgelegenheid, actief burgerschap en participatie;
- Voldoende inkomen, bestrijding van armoede en sociale uitsluiting;
- Gezond en waardig ouder worden.
Concrete thema’s die hier besproken worden zijn onder meer Intergenerationele solidariteit, werkgelegenheid en actief ouder worden, waardig ouder worden, sociale bescherming en sociale integratie, sociale innovatie.
Het Secretariaat is verantwoordelijk voor het dagelijkse beheer van het netwerk en de uitvoering van de belangenbehartigingsdoelstellingen, en onderhoudt contacten met de Europese instellingen en met partners en bondgenoten op nationaal, Europees en internationaal niveau. Het team is gevestigd in Brussel en bestaat uit meertalig personeel met verschillende profielen, vaardigheden en ervaring. De Secretaris-Generaal wordt bijgestaan door dertien stafleden in drie teams: het operationeel team (financies, administratie, ledenbeheer, communicatie), het beleidsteam en het projectteam.
De financiële basis
AGE wordt gefinancierd door bijdragen van de lidorganisaties en van zakelijke en institutionele donoren (20%) en door het programma Rechten, Gelijkheid en Burgerschap (REC) van de Europese Unie (DG Justice) (80%). In 2021 ontving AGE bijkomende inkomsten zoals donaties van Essity (een toonaangevend wereldwijd bedrijf op het gebied van hygiëne en gezondheid) en Facebook en een subsidie van de Spaanse regio Biskaje om het werk op het gebied van langdurige zorg te ondersteunen. AGE-deelname aan EU-onderzoeksprojecten wordt voor 100% gedekt door EU-financiering.
Beleidsmatig werken aan een betere toekomst voor oudere volwassenen
AGE structureert haar beleid in vierjaarlijkse strategieën. Zo is de AGE Strategy 2022-2025 (AGE Platform, 2022) het kerndocument dat het werk voor vier jaar richting geeft. Het schetst, in overeenstemming met de visie, de prioriteiten en verduidelijkt de interne en externe doelstellingen voor die periode. De externe algemene doelen van de AGE strategy 2022-2025 die gericht zijn op het beleid zijn:
- Goedkeuring, zo niet substantiële vooruitgang in de richting van een EU-strategie voor leeftijdsgelijkheid;
- Goedkeuring, zo niet substantiële vooruitgang in de richting van een VN-Verdrag over de rechten van ouderen;
- Een betere weerspiegeling van de diversiteit van ouderen in het ledenbestand.
De interne doelen, gericht op de interne organisatie zijn:
- Adequate en duurzame financiële en personele middelen;
- Versterking van het mede-eigenaarschap van het netwerk door alle leden.
Enkele concrete projecten om deze doelen te realiseren zijn:
- Ontwikkelen van methodieken, trainingen en evenementen over leeftijdsgelijkheid voor lid-organisaties;
- Intergenerationele verklaring voor de EU Verkiezingen 2024;
- Aanbevelingen en workshop over geïntegreerde en palliatieve zorg voor lid-organisaties;
- Organiseren van workshops over inclusieve stadsplanning.
Daarnaast volgt AGE het Europees Semester op en de uitvoering van het Madrid International Plan of Action on Ageing. In het verleden bracht AGE regelmatig standpunten uit over de hervormingen die volgens het Europees Semester in verschillende EU-lidstaten nodig waren. Momenteel volgt ze dit proces op met voorstellen en politieke verklaringen om ervoor te zorgen dat het momentum voor investeringen in gezondheid, langdurige zorg en veerkracht behouden blijft en leidt tot positieve veranderingen voor ouderen in de lidstaten.
Campagnes
AGE voert actief campagne om ervoor te zorgen dat de EU specifiek beleid ontwikkelt, gericht op ouderen en gepensioneerden, en om het begrip vergrijzing en ouderen op te nemen in relevante EU-beleidsinitiatieven. Politieke campagnes zijn altijd gebaseerd op de inbreng van de leden van AGE. Momenteel zijn er drie campagnes in uitvoering.
– “Solidariteit tussen generaties”
De hoeksteen van deze campagne is de Europese Dag van Solidariteit tussen de Generaties, die voor het eerst werd gevierd op 29 april 2009. De Europese Dag biedt het momentum om mensen bewust te maken van de positieve impact die intergenerationele banden hebben in de context van de vergrijzing van de bevolking. Die dag herinnert ook aan de sleutelrol die elke generatie speelt om een duurzame toekomst voor iedereen te verzekeren.
– “Ageing Equal”
Sinds 2018 voert AGE een mensenrechtencampagne om het bewustzijn van de heersende leeftijdsdiscriminatie te vergroten en om mensen te mobiliseren om actie te ondernemen. De campagne heeft tot doel om mensen bewust te maken van leeftijdsdiscriminatie en de zeer negatieve impact ervan op individuen en de samenleving.
– “Lead with us”
AGE maakt deel uit van een wereldwijde beweging voor een nieuw VN-verdrag over de rechten van ouderen. De EU en haar lidstaten zijn wereldleiders op het gebied van de verdediging en bevordering van mensenrechten. Toch vindt AGE dat het tijd wordt om dat ook in de praktijk waar te maken. In 2021 lanceerde AGE daarom deze campagne, waarin ze de EU-lidstaten oproept om zich daadwerkelijk in te zetten voor mensenrechten voor alle leeftijden.
Partner in projecten
AGE was en is partner in 16 projecten over nieuwe technologieën, gezondheid en zorg, en leeftijdsvriendelijke omgevingen. Het gaat zowel om onderzoeksprojecten als om innovatieve praktijkgerichte projecten. Die projecten, voornamelijk gefinancierd door het Europese Horizon 2020-programma.
Politiek actief
Eén van de sleutelactiviteiten van AGE is het lobbyen om de Europese wetgeving te beïnvloeden. De belangrijke organen waar ze een stem wil hebben zijn het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad van Ministers.
- Europees Parlement
AGE Platform Europe werkt nauw samen met het Europees Parlement (EP). Deze samenwerking is geconcentreerd rond drie belangrijke assen. Ten eerste, de opvolging van de wetgevende werkzaamheden van het EP en informeren en raadplegen van AGE-leden om gemeenschappelijke standpunten te ontwikkelen. Ten tweede, het indienen van voorstellen voor amendementen op EP-ontwerpverslagen. En ten derde het organiseren van thematische evenementen in nauwe samenwerking met EP-leden. Het AGE-werk met het EP wordt ook versterkt door de samenwerking en ondersteuning van een informele belangengroep voor solidariteit tussen generaties, bestaande uit leden van verschillende politieke partijen en commissies.
- Europese Commissie
Hoewel het EP en de Raad van Ministers het laatste woord hebben over de uiteindelijke wetgeving, is het van groot het belang om ook te lobbyen bij degenen die het voorstel opstellen binnen de Europese Commissie. Op basis van input van de lid-organisaties informeert AGE de Commissie over de uitdagingen waarmee ouderen in de EU-landen worden geconfronteerd en over de manier waarop de EU-antidiscriminatiewetgeving wordt omgezet en geïmplementeerd op nationaal niveau. Wanneer de nieuw samengestelde Europese Commissie na de verkiezingen een mandaat krijgt voor vijf jaar, tracht AGE de toekomstige prioriteiten van de Unie te beïnvloeden en ervoor te zorgen dat rekening wordt gehouden met de zorgen en behoeften van ouderen.
- Verenigde Naties
Tot slot is AGE ook actief op het mondiaal niveau in de Open Ended Working Group on Ageing (OEWG) van de Verenigde Naties (VN). Die heeft tot opdracht om het internationale kader van de mensenrechten van ouderen te overwegen en mogelijke lacunes te identificeren en voorstellen te formuleren over hoe deze het beste kunnen worden aangepakt. Door de deelname van AGE op VN-niveau wordt bij het werk van deze groep rekening gehouden met de uitdagingen waarmee oudere Europeanen worden geconfronteerd.
Vinger aan de pols
De AGE Barometer beoordeelt jaarlijks de sociaaleconomische situatie van ouderen in de hele EU en hoe deze situatie de eerbiediging van hun mensenrechten ondersteunt. De Barometer is gebaseerd op gegevens verzameld op nationaal niveau via enquêtes bij AGE-leden, en statistieken verzameld door de Europese Unie en haar agentschappen. Die gegevens legt AGE naast de monitoring van belangrijke beleidsprocessen op EU- en nationaal niveau met betrekking tot vergrijzing, zoals de EU-pijler van sociale rechten, de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling en het Madrid Internationaal Actieplan voor Veroudering (MIPAA).
Elke nieuwe editie van de AGE Barometer gebruiken AGE en haar aangesloten organisaties als pleitbezorgingsinstrument. De barometer toont aan hoe de sociale realiteit en het respect voor mensenrechten op oudere leeftijd in verschillende landen evolueren. Het doel is niet om een rangschikking van EU-lidstaten te maken, maar om een beknopt overzicht te geven van hoe verschillende hervormingen en wetgevingen met betrekking tot veroudering erin slagen de kwaliteit van leven op oudere leeftijd te verbeteren.
Resultaten
Wat bereikt AGE met haar inspanningen? Enkele voorbeelden van recente resultaten zijn:
- Het aanstellen van Dubravka Šuica als vicepresident van de Europese Commissie in 2019 op aandringen van AGE, om het commissiewerk over demografische veranderingen te coördineren;
- Het publiceren van een online handboek over de belangenverdediging van de mensenrechten van ouderen;
- Deelname van AGE aan de European Retail Payment Board van de Europese Centrale Bank om te strijden voor toegang tot contant geld en financiële (digitale) inclusie te waarborgen.
AGE: een onmiskenbare factor in het Europese ouderenbeleid
AGE heeft zich gaandeweg ontwikkeld als een sterke speler op het Europese toneel. Als vertegenwoordiger van meer dan honderd organisaties uit alle Europese landen houdt ze de vinger aan de pols van de behoeften en problemen van de ouder wordende volwassen in Europa. Vanuit een stevig draagvlak kan ze de belangen van die ouderen bij de Europese beleidsmakers bepleiten en wellicht ook de besluitvorming mee beïnvloeden. De kracht van AGE vloeit voort uit het feit dat ze een beroep kan doen op de ervaring en de deskundigheid van een brede waaier van betrokken partners en dat ze kan rekenen op het engagement van velen. Het werk van AGE stimuleert het bewustzijn van beleidsmakers en burgers over de positie van ouderen in de samenleving en is gaandeweg een onmiskenbare factor geworden in het Europese ouderenbeleid.