Een eerste belangrijke vraag om te beantwoorden is: wat zijn mogelijkheden voor inclusief samenleven voor/vanuit het alledaagse leven van mensen met dementie? Barbara Groot en collega’s beschrijven ervaringen met en de waarde en werkzame elementen van Participatiekoor in COVID-tijd; een concrete betekenisvolle alledaagse activiteit waarbij het streven was dat ook mensen met dementie konden blijven deelnemen aan een koor ondanks alle corona-maatregelen.
Het tweede artikel gaat over een andere manier van het faciliteren van een inclusieve samenleving, namelijk met behulp van technologie. Rens Brankaert, Yvon Ruitenburg & Wijnand IJsselsteijn beschrijven hoe zij werken aan ‘warme technologie’ en hoe die bijdraagt aan goed leven met dementie. Ook beschrijven zij hoe zij mensen met dementie betrekken bij de ontwikkeling van technologie bijvoorbeeld via woensdagmiddag-sessies waarin aan de hand van concrete activiteiten technologie wordt ontworpen in interactie en samenwerking tussen mensen met dementie, mantelzorgers, studenten, technologiebedrijven en onderzoekers. Het artikel beantwoordt daarbij deels de vraag: hoe kan inclusiviteit ook terugkomen via manieren van onderzoek doen? Dus, hoe doen we onderzoek vanuit het perspectief van mensen met dementie en hoe kunnen zij hier zelf een betekenisvolle bijdrage aan leveren?
In het derde artikel beschrijven Sascha Bolt en Tineke Roelofs hoe dergelijk inclusief onderzoek gebeurt binnen de Academische Werkplaats Ouderen van Tranzo, een structuur waarmee zij beogen bij te dragen aan mensgerichte ouderenzorg en co-creatief onderzoek. Zij beschrijven hun werkwijze en met een voorbeeld van een onderzoek over liefde, intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis tonen zij hoe zij het perspectief van mensen met dementie centraal zetten in zorg en in onderzoek.
Een belangrijk inclusievraagstuk bij het leveren van zorg en ondersteuning is hoe rekening gehouden kan worden met culturele diversiteit. Datzelfde geldt voor inclusief onderzoek doen: hoe kunnen mensen met verschillende culturele achtergronden, zoals mensen met een migratieachtergrond, participeren in onderzoek? Serena van der Kaaij en collega’s bespreken de eerste resultaten van het “Op Weg” project, waarin ze via een participatieve actiegerichte onderzoeksaanpak werken aan een methodiek om goede dementiezorg en -ondersteuning te bieden aan mensen met dementie en een migratieachtergrond, specifiek gericht op onbegrepen gedrag. Hun resultaten laten zien dat het een heel gelaagd en veelomvattend proces is om te komen tot goede gesprekken over onbegrepen gedrag bij mensen met dementie. Die gelaagdheid geldt ook voor inclusief onderzoek.
We krijgen de komende jaren met steeds meer mensen met dementie te maken. Het zal jou wellicht ook (gaan) raken, in je werk en/of in de privésfeer. Er is momenteel veel aandacht voor dementiezorg en -ondersteuning, en er wordt veel onderzoek gedaan om die zorg en ondersteuning te verbeteren. Een hoopvolle ontwikkeling. Je zult in de artikelen lezen dat er ook nog voldoende uitdagingen liggen t.a.v. inclusie van mensen met dementie in samenleving, zorg en onderzoek. Hopelijk draagt deze mooie verzameling artikelen eraan bij om het belang van een inclusieve samenleving en inclusief onderzoek te agenderen, en om te inspireren in welke vormen dit kan en ook gewoon zou moeten. We nodigen ook jou uit om mooie voorbeelden van dementievriendelijke projecten of inclusief onderzoek te delen. Zo dragen we samen een steentje bij aan het faciliteren van goed leven voor mensen met dementie; aan een dementievriendelijke en inclusieve samenleving.