Helpen bij durven
Rotterdam is dé proeftuin voor de stad van morgen. In de havenstad ontstaan vaak initiatieven om bewoners van de stad samen te brengen, te helpen waar nodig en mogelijk én leren omgaan met veranderende uitdagingen (zie verschillende initiatieven op www.rotterdam.nl). Zo ook met één van de meest actuele maatschappelijke ontwikkelingen: vergrijzing. Rotterdam werkt actief aan oplossingen voor dit vraagstuk. Zo heeft de gemeente Rotterdam de handen ineengeslagen met wmo radar en Woonstad Rotterdam. Als samenwerkingspartners helpen zij ouderen bij langer thuis wonen, met de nadruk op eHealth-oplossingen die bijdragen aan comfort, veiligheid en kwaliteit van het leven. Veel ouderen vinden technologische tools eng, lastig of overbodig. Vaak is dit omdat senioren niet weten wat deze technologieën kunnen en hoe ze precies werken. Daarom is ouderen helpen bij langer thuis wonen ‘helpen bij durven’. Dit doen de gemeente, Woonstad Rotterdam en wmo radar door bij het voorstellingsvermogen van ouderen een zetje te geven met een aansprekend praktijkvoorbeeld: de Comfortwoning. De Comfortwoning is een échte woning, ingericht in een herkenbare stijl voor de doelgroep. Van vintage meubelen tot een koekjestrommel en planten. Oudere bezoekers voelen zich meteen thuis in de modelwoning. De reactie is dan ook vaak: “Het zou mijn eigen woning kunnen zijn.” In het gesitueerde appartementencomplex voor 55-plussers staan talloze tools die bijdragen aan een veilige thuissituatie. Juist omdat ouderen in een veilige, prettige en herkenbare omgeving kennis maken met eHealth-oplossingen, raken zij geïnspireerd. Op deze manier draagt de Comfortwoning bij aan het vergemakkelijken van langer thuis wonen voor ouderen.
Talloze e-producten
In de woning worden circa 100 verschillende producten getoond en gedemonstreerd die bijdragen aan comfortabel en kwalitatief leven. In eerste instantie richt de Comfortwoning zich op e-health met comfort. De producten zijn dan ook onderverdeeld in de categorieën e-gemak, e-hygiëne, e-veiligheid en e-welzijn. Comfort uit zich onder andere in de Google Home Speaker. Dit spraak gestuurde systeem reageert direct op de stem van de eigenaar van de handige tool. Een fijn muziekje opzetten, de snelste route naar de dichtstbijzijnde supermarkt opzoeken, het laatste nieuws aanzetten of alarmeren via de Qthuis app van Weer Thuis is allemaal mogelijk met slechts een paar woorden.
De slaaprobot, het massagekussen en de verzwaringsdeken helpen bij comfortabeler en beter slapen. De Dayclocks is ingesteld op welzijn en brengt ouderen in verbinding met familie, vrienden en kennissen. Inkomende berichtjes van naasten zijn meteen zichtbaar op het scherm of worden uitgesproken, de digitale klok geeft niet alleen de tijd, maar ook het dagdeel aan. Aan veiligheid geen gebrek in de woning: de gordijnen die op afstand bediend kunnen worden voorkomen vervelende valincidenten. De bidetdouche is een hygiënische en veilige vervanger van toiletpapier. De e-tool is tevens voorzien van een verwarmde toiletbril met verlichting: handig in het donker. Het is dan ook niet gek dat bovengenoemde producten zich in ‘de top 5’ producten van de Comfortwoning bevinden.
Meer dan 1000 bezoekers
Met zoveel verschillende producten kan er uiteraard verwarring ontstaan. Hóe werkt een digitaal scherm? Hoe zet je een robothuisdier aan? Naast de organisatie en de projectleider, is er een enthousiast team vrijwilligers aanwezig: de ambassadeurs van de Comfortwoning! Zij fungeren als gastheren- en vrouwen en als vraagbaak, en verwelkomen bezoekers in de woning met een kop koffie of thee. Na een kennismaking en introductiepraatje, verzorgen zij rondleidingen, demonstraties en informatie. Alle bezoekers krijgen na afloop van de rondleiding een compleet informatieboekje mee, om alles thuis nog eens rustig door te lezen. Buiten de inloopuren om kan er een aparte afspraak worden gemaakt voor een individuele bezichtiging van de modelwoning. Bovendien is mogelijk om verschillende producten thuis, in de vertrouwde omgeving, uit te proberen in de vorm van bruikleen.
De formule blijkt een daverend succes.
Sinds de officiële opening op 15 maart 2019 – door Sven de Langen, Rotterdams wethouder Volksgezondheid, Ouderen en Sport – wisten veel bezoekers de weg naar de Comfortwoning te vinden. Ze hadden ervan gehoord via artikelen in de regionale krant, mond-tot-mond reclame, content op de Facebookpagina van de Comfortwoning en via Open Rotterdam tv en Radio Rijnmond. Maar ook omdat ambassadeurs en projectleider al jarenlang bekend zijn in de wijk en bewoners persoonlijk uitnodigen via hun sociale netwerken, gewoon op straat of in het Huis van de Wijk van wmo radar. Ouderen, mantelzorgers, medewerkers van zorginstellingen, vastgoed- en woningcorporaties en gemeenten uit alle delen van Nederland maakten kennis met de tools uit de woning. Het streven was om binnen één jaar 1000 bezoekers te verwelkomen. Al negen maanden na de opening werd de 1000e bezoeker feestelijk verwelkomd in de woning door een speciale gast: Bram Peper, voormalig Rotterdams burgemeester.
Bijzondere praktijkvoorbeelden
Naast de warme en feestelijke bezoeken en rondleidingen in de Comfortwoning zelf, inspireren de projectleider en de ambassadeurs ouderen en organisaties ook op relevante evenementen en beurzen. Ze houden de evenementenagenda goed in de gaten om zoveel mogelijk mensen uit de doelgroep te bereiken. Zo waren zij aanwezig op de Hulpmiddelenbeurs voor Blinden en Slechtzienden, waar ze in gesprek raakten met een blinde bezoeker die interesse had in de robotstofzuiger. De robotstofzuiger bedient zichzelf en hoeft enkel ingeschakeld te worden. Dankzij de ingebouwde camera slaat de automatische stofzuiger geen hoekje of gaatje van een woning over. Een ambassadeur zorgde er samen met de stagiair van de Comfortwoning voor dat de robotstofzuiger bij de man thuis werd bezorgd. Ook werd het bijbehorende programma op zijn telefoon geïnstalleerd. Hij kan de stofzuiger nu zelf aan- en uitzetten met zijn stem. Een ander praktijkvoorbeeld is een vrouw met COPD. Zij liep ertegenaan dat zij vaak heen en weer moest lopen om alle lichten in haar woning uit te doen voor het slapengaan. Dit kostte haar, vanwege haar longziekte, te veel energie. Dankzij de led-spots met afstandsbediening kan de vrouw de lichten vanaf een afstandje dimmen, aan en weer uitdoen. Een andere vrouw (95 jaar) is nog iedere dag blij met haar Memory Lane tablet. De tablet is een handige tool die ouderen in verbinding brengt met familie, vrienden, verzorgenden én dierbare herinneringen. Dit maakt visite én zorg op afstand mogelijk, maar draagt ook bij aan entertainment.
Aan de voordeur van de modelwoning kan men aanbellen via de digitale deurspion. Bewoners kunnen hiermee thuis automatisch via een schermpje zien wie er voor de deur staat. Herkennen ze de bezoeker? Dan kunnen ze de voordeur opendoen. Bij twijfel blijft hun deur dicht. Ook wordt er automatisch een foto gemaakt van degene die voor de deur staat. Zelfs als de bewoner even niet thuis is, kan deze foto later worden bekeken. De extra veiligheid die deze tool waarborgt, werd door bezoekende wijkagenten in de Comfortwoning opgemerkt en aangemoedigd.
Continue ontwikkeling
Al met al zijn álle producten toegankelijk en toepasbaar voor ouderen én hun mantelzorgers. Tijdens de rondleidingen geven de ambassadeurs uitleg en informatie over de privacy en de veiligheid van het gebruik van de producten. Privacy is zowel belangrijk voor de gebruikers als de producenten. Daarom zijn in de Comfortwoning sensoren aangebracht die aanwezigheid registreren in plaats van het vastleggen van beelden door camera’s.
De meeste mensen zijn na de rondleiding en/of het testen dan ook zeer tevreden over de producten. Op en aanmerkingen van bezoekers worden natuurlijk actief opgepakt. Alle ervaringen en tips worden omarmd door het team achter de Comfortwoning. Joke van Kervel geeft de feedback ook weer door aan de producenten, zodat er continu gewerkt wordt aan optimale ontwikkeling van e-health oplossingen die langer thuis wonen comfortabel maken voor ouderen. De Comfortwoning staat niet alleen direct in verbinding met producenten, maar heeft ook een mooie structurele samenwerking met studenten van de Hogeschool Rotterdam, opleiding Mens & Techniek. De Comfortwoning voert in 2020 een marktonderzoek uit naar een aantal producten, hierbij wordt samengewerkt met zorgverzekeraars en Woonstad Rotterdam. Ouderen worden op verschillende momenten thuis geïnterviewd over de producten en hun ervaringen. De innovatieve instelling van de Comfortwoning blijft niet onopgemerkt. In september 2019 ontving projectleider Joke van Kervel een prijs voor ‘het meest innovatieve idee’ namens Rotterdam Innovatie Team 010. De ambassadeurs ontvingen een financiële injectie namens het Rabobank Rotterdam Fonds om het uitleenprogramma van technologische snufjes te blijven voortzetten. Ook is er samenwerking met Trevvel voor het vervoer van bezoekers van en naar de woning. Het succes in Overschie – gemiddeld 30 bezoeken per week -, maakte dat de Comfortwoning in december 2019 een tweede vestiging opende in Prins Alexander. Sindsdien zijn geïnteresseerden in de gelegenheid om ook daar bij Stichting Buurtwerk kennis te maken met e-health tools om veilig(er) thuis te wonen.
Comfortwoning is drempelverlagend
De samenleving verandert, er is sprake van vergrijzing waardoor innovatie in de zorg van groot belang is. Ouderen kunnen hierdoor niet alleen langer thuis wonen, maar ook gezonder en met kwaliteit van leven oud worden. Er zijn talloze soorten bruikbare technologie. De Comfortwoning maakt een selectie die bij de doelgroep past en wil ouderen laten ervaren dat deze producten helemaal niet eng of moeilijk hoeven te zijn. De Comfortwoning verlaagt de drempel voor ouderen om ervaring op te doen met technieken die langer thuis blijven wonen comfortabeler én veiliger maken. De Comfortwoning en haar ambassadeurs brengen de mogelijkheden op deze manier zo dicht mogelijk bij ouderen en andere bewoners. Én zoekt naar meer innovaties en oplossingen die hen helpen zelfstandig te blijven.