Sociale participatie is een containerbegrip merken Marjolein Broese van Groenou en Bianca Suanet op in hun openingsartikel. Om vervolgens het begrip zo handen en voeten te geven dat het meetbaar wordt en het bovendien te maken heeft met heel uiteenlopende activiteiten van de ouder wordende mens. Met in dit artikel de focus op vrijwilligerswerk en informele zorg: ouderen worden actiever in het georganiseerde vrijwilligerswerk, terwijl hun inzet in de informele zorg wat achterblijft.
Tineke Abma en Suzan Woelders belichten hoe in de ouderenzorg invulling gegeven wordt (of zou moeten worden) aan participatie en zeggenschap in de zorg. In deze coronatijd is dat actueler dan ooit. Hoe kom je tot een echte dialoog tussen professional en oudere cliënt? Ruimte maken voor verschil in perspectief en ervaring tussen ouderen en professionals is daarbij een sleutel. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld wordt dit uitgewerkt.
Wim Van Roy biedt een historische schets van hoe met name in Vlaanderen burgerparticipatie zich sinds de 70-er jaren heeft ontwikkeld van meer formele beleidsbeïnvloeding in het begin tot later steeds meer eigen initiatieven van burgers. In Vlaanderen zijn overigens lokale seniorenraden, – die de lokale overheden van adviezen voorzien – nog steeds in meer dan 9 op de 10 gemeenten actief.
Een heel andere ingang is als we focussen op de arbeidsparticipatie van ouderen. Tinka van Vuuren geeft inzicht in hoe we er in deze coronatijd voor staan met het thema duurzame inzetbaarheid van ouderen. In bepaalde – op dit moment in hun voortbestaan bedreigde – sectoren is er nu geen prioriteit voor het thema. Maar er zijn gelukkig ook in de huidige crisis voorbeelden van vernieuwend beleid op dit punt. Tenslotte zijn er twee artikelen die ‘grijs’ ondernemerschap belichten. Aleid Brouwer schetst wie die grijze ondernemers zijn en waarom en hoe ze als ondernemer aan de slag gaan op oudere leeftijd. Marie-Louise Kok en Wendy Woelders doen verslag van Silver Starters, een educatief programma dat vijftigplussers helpt om het ondernemerschap op te pakken en stereotypen van ouderen op dit punt te doorbreken.
Sociale participatie van ouderen staat in deze coronatijd onder extra spanning.
Gastcolumnist Kees Penninx signaleert dat de ‘onmin tussen generaties stevig is aangeblazen’ de afgelopen maanden. Hij is beducht voor een age-segregated society. De Lange ruikt ageism oftewel ouderendiscriminatie en waarschuwt voor een vergrijzende samenleving ‘die een hekel heeft aan zichzelf’.
Sociale participatie van ouderen lijkt daarmee steeds meer een generatiethema te worden op dit moment. Een extra reden voor de redactie van Gerōn om hier in de komende jaargang van Gerōn bijzondere aandacht aan te besteden en te onderzoeken hoe intergenerationeel denken een nieuwe impuls kan krijgen.